Hıçkırık, her yaş grubunda zaman zaman görülebilen diyafram kasılmasıdır. Yetişkinlerin yanı sıra bebeklerde, hatta yeni doğanlarda da hıçkırık gözlenebilir. Peki yeni doğan bebeklerde hıçkırık neden olur? Anne karnındaki bebeklerin dahi hıçkırığa eğilimli olması normal kabul edilir. Gebeliğin 6. ayından sonra anne adayının karnında küçük spazmlar görülebilir. Bu spazmlar, bebeğin anne karnında da hıçkırdığını gösterir.
Anne, gebeliği sırasında küçük spazmları fark etmese dahi bebeğin doğduktan sonra hıçkırması bir sorun değildir. Fakat özellikle anneliği ilk kez deneyimleyenler, bebeklerin hıçkırmasını bir rahatsızlık olarak algılayabilir. Oysaki, diyafram kasılması ve ses tellerinin normalin üzerinde açılıp kapanması, hıçkırığa sebep olur.
Bebeklerde Hıçkırık Neden Olur?
Bebeklerde hıçkırık, akciğerlerin gelişmesiyle birlikte görülmeye başlar. Karın ve göğüs kafesi boşluğunda ortaya çıkan diyafram kasılmaları gebeliğin 6. ayıyla başlasa da doğum sonrasında kasılmalar devam eder. Yenidoğan bebeklerde hıçkırık, ilk birkaç ay daha yoğun bir biçimde sürebilir. Hıçkırık da tıpkı öksürük ya da hapşırma gibi kontrol edilemeyen bir reflekstir. Pek çok doktor bu durumun temelinde yatan sebep hakkında fikir birliğine ulaşabilmiş durumda değildir.
Fakat yine de bu konuda kabul gören bazı teoremler söz konusudur. Beslenme esnasında midede sıkışan hava nedeni ile hıçkırık oluşabilir. Yenidoğanlarda görülen hıçkırıkların büyük bir kısmı da zaten beslenmeden sonra ortaya çıkar. Hızlı doyma ya da yanlış zamanda nefes alma, bebeklerde hıçkırığı tetikleyebilir. Ebeveynlerin zannettiği gibi hıçkırık, bebekleri rahatsız etmez. Bebeklerde görülen bu durum ortalama 7 dakikaya kadar devam edebilir. Bebek doyduktan sonra başlayan hıçkırık aslında bebeğin yediklerini sindirmesini de kanıtlar. Bebeklerde genellikle şunlar hıçkırığı tetikler:
- Oda sıcaklığının ani bir biçimde değişmesi,
- Annenin tükettiği besinler,
- Bebeğin fazla beslenmiş olması,
- Anneyi emdiği sırada ya da biberonla beslenme esnasında hava yutması, bebeklerde hıçkırığa zemin hazırlayabilir.
Bebeklerde Hıçkırık Nasıl Geçer?
Bebeklerde hıçkırık doğal bir refleks olarak ifade edilse de anne ve babalar, "Yeni doğan bebeklerde hıçkırık nasıl geçer?" sorusuna cevap arayabilirler. Bebeklerin ve yeni doğanların nefes alış verişleri zaten düzensizdir. Buna bir de hıçkırık eklendiğinde kısa süreli de olsa bebeğin nefes alması engellenebilir.
Kısa süreli hıçkırıklarda bebek bu durum ile kendisi mücadele edebilir. Fakat ortalama 4 dakikadan uzun sürmesi halinde bebekler durumdan rahatsız olabilir. Hıçkırığa, kusma gibi sorunlar da eşlik ediyorsa bir uzmandan yardım almakta yarar bulunur. Kısa süreli hıçkırıklar ise basit birkaç uygulamayla ortadan kalkar. Çözüm arayışı sırasında bebeğin hıçkırıkları düzenli bir biçimde takip edilebilir.
Hıçkırığın ne kadar sürede bir tekrarladığı ve ne kadar devam ettiği gibi veriler bir kenara not alınabilir. Beslenme sırasında ya da sonrasında aynı durum tekrarlanıyorsa bebeğin beslenme esnasındaki pozisyonu değiştirilebilir. Beslenme zamanı ve biçimi kadar bebeğin beslenme pozisyonunun önemli olduğunu bilmek gerekir. Beslenme sonrasında bebeğin geğirmesini sağlamak başka bir değişle gazının çıkarmak sorunun giderilmesinde etkili olur.
Hıçkırık esnasında bebeğin emziğini emmesi de sorunu çözebilir. Çünkü emme duygusu bebekleri sakinleştirir. Sakinleşme ile birlikte diyaframda bir gevşeme ortaya çıkar ve hıçkırık kısa süre içerisinde durur. Ortam değişikliği de bebeklerin sakinleşmesine yardımcı olduğu için bir çözüm olarak görülebilir. Fakat soğuk ortamların hıçkırığı tetikleyebileceğini unutmamakta yarar var. Tüm bunların dışında;
- Beslenme esnasında bebeklerin sakin kalmasını sağlamak,
- Beslenmeden sonra yaklaşık 20 dakika bebeği dik pozisyonda tutmak ve sırtını sıvazlamak,
- Bebeği özellikle beslenme sonrasında yukarı ve aşağı zıplatmamak, hıçkırığın önlenmesine katı sağlar.
Yenidoğan Bebeklerde Hıçkırık Tutması Zararlı Mıdır?
Bebeklerde hıçkırık nedenleri doğru analiz edilmelidir. Her ne kadar hemen hemen her bebekte görülen bir durum olsa da hıçkırık bazı durumlarda rahatsızlık belirtisi olarak da görülebilir. Hıçkırık aslında bebeklerde onlar daha doğmadan görülen bir refleks olduğu için yeni doğanlarda da durumun devam etmesi normal görülür. Fakat bebek normalin üzerinde ve çok daha sık aralıklarla hıçkırmaya başlamışsa doktor kontrolüne gitmekte yarar bulunur.
Doktor kontrolüne gitmeden önce ise hıçkırığın ne kadar zamanda bir ve ne kadar süreyle devam ettiğinin takibinin yapılması yararlı olur. Bebeğinizi besledikten sonra gazını çıkarmanıza veya beslenme pozisyonunu değiştirmenize rağmen aynı sıkıntıyı sıkça yaşıyorsanız, biberon değiştirmeniz gerekebilir. Bazı biberonlar bebeklerin daha çok hava yutmasına zemin hazırlar. Bebeklerin hava yutması hıçkırığı tetikler.
Bebeklerde hıçkırık tutması bebeğin midesinin geliştiğinin en önemli göstergesi olarak kabul görür. Bebeğinizde hıçkırığa eşlik eden başka problemler gözlemliyorsanız, doktor kontrolüne gitmeyi ihmal etmeyin. Özellikle ilk yaş ile birlikte durum halen devam ediyorsa, diğer yandan buna huysuzluk ve uykusuzluk da eklenmişse, uzman görüşünden yararlanmak oldukça faydalı olacaktır.
Yenidoğan Bebeklerde Hıçkırık Tuttuğunda Yapılmaması Gerekenler Nelerdir?
İlk kez ebeveyn olanlar, bebeklerin hıçkırık esnasında yetişkinler kadar rahatsız olacağını düşünebilir; fakat yenidoğan bebeklerde hıçkırık, onların düzenli bir biçimde büyüdüğünü gösterir. Peki bebeklerde hıçkırık geçirme sırasında nelerden kaçınmak gerekir? Genellikle su içirmenin faydası olsa da yeni doğana bu sıklıkta su vermemek gerekir. 6 ay ve üzerindeki bebekler için su içirme yöntemi kullanılabilir.
Bebekleri korkutmak ya da dilini çekmek gibi durumlardan da kaçınmak gerekir. Korkutmak veya dil çekmek gibi eylemler, bebeklerin ileri yaşlarında ciddi sıkıntılara maruz kalmalarına neden olabilir. Bebeği baş aşağı tutmak ve sürekli olarak zıplatmak da hıçkırık tuttuğunda yapılması tavsiye edilmeyen eylemlerin arasında yer alır. Bebeklerin gündelik hayatına zarar vermeyecek dozda olan hıçkırma, sağlık açısından bir sorun teşkil etmez.
Hıçkırık sırasında bebeklerin sakin kalmasını sağlamak ve hıçkırığın kendi kendisine geçmesi için zaman tanımak, yapılması gereken öncelikli eylem olmalıdır. Bebeklerin az az; fakat sık aralıklarla emmesi, hıçkırığın kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
