Beyaz Gürültü Nedir? Bebeklere Faydası Nedir?
Sağlıklı bir yaşamın temeli yeterli ve dengeli uyku düzenine dayanır. Özellikle zihinsel ve bedensel gelişimin önemli olduğu bebeklik çağında uykunun düzenli olması, büyüme hormonlarının yeterli salgılanması adına büyük önem taşır. Bebeklerde sağlıklı uyku alışkanlığının oluşturulması amacıyla kullanılan yöntemlerden biri de beyaz gürültü olarak bilinir.
Özet:
Beyaz gürültü, yeterli ve dengeli bir uyku için kullanılan bir metottur, özellikle bebeklik çağında büyüme hormonlarının salgılanması için önemlidir. Beyaz gürültü, geniş bir frekans aralığındaki seslerin birleşiminden oluşur ve bebeğin anne karnındayken duyduğu seslere benzer. Bu sesler, bebeğin sakinleşmesine ve rahat uyumasına yardımcı olur. Beyaz gürültü sesleri arasında vantilatör, deniz dalgası, kalp atışı ve yağmur sesi gibi doğal veya yapay oluşturulan sesler bulunur. Bu seslerin temel faydası, bebeklerin anne karnındaki seslere benzerliği nedeniyle kendilerini huzurlu ve güvende hissetmelerini sağlamaktır. Ancak beyaz gürültünün kullanımında dikkatli olunmalıdır; ses seviyesi çok yüksek olmamalı ve sürekli bir alışkanlık haline gelmemelidir. Yaklaşık 6 ay sonra bebekler dış dünyadaki seslere alışır ve beyaz gürültüye ihtiyaç duymazlar, ancak istenirse ara sıra kullanılabilir. Ancak bu, bağımlılığa yol açmamalıdır.
Beyaz Gürültü (White Noise) Nedir?
Uzmanlar ses sinyallerini tanımlamak amacıyla renk kodlarını kullanır. Beyaz gürültünün bu adı almasındaki en önemli neden, renk spektrumundaki beyaz renk ile benzer özelliklere sahip olmasıdır. Yani gözle görülmeyen beyaz gürültü, bir nevi beyaz renk gibi çalışır. Nasıl ki beyaz ışık, renk spektrumundaki bütün renklerin toplamından oluşuyorsa beyaz gürültü de benzer şekilde oldukça geniş bir frekans aralığındaki seslerin birleşimiyle ortaya çıkar. Beyaz gürültü, insan kulağının duyduğu farklı frekansların karışımıyken siyah gürültü sessizliği tanımlamak için kullanılır. Bu nedenle beyaz gürültü, bir gürültüden ziyade özellikle rahat uykuya dalmaya yardımcı olan ve sakinleştirici etki gösteren bir ses grubudur.
Beyaz gürültü, frekans aralığı 20 ile 20.000 hertz arası değişkenlik gösteren farklı seslerin bir araya gelmesinden oluşan bir kombinasyondur. Daha genel bir ifadeyle, beyaz gürültünün bebeğin anne karnındayken tanık olduğu seslere benzer bir ses bütünlüğü olduğu söylenebilir. Çok sayıda farklı frekansta seslerden oluşan beyaz gürültü, bu özelliği sayesinde bebeğin sakinleşmesini ve rahat şekilde uyumasını sağlar. Doğum sonrasındaki uyku sürecinin düzenlenmesine yardımcı olan beyaz gürültü, sabit ve tekrarlayan bir kombinasyondur. Dolayısıyla daha rahatsız edici ve uykudan uyandırıcı özelliği olan köpek havlaması, araba kornası, çarpma sesi gibi gürültülerin bastırılmasında etkilidir.
Beyaz Gürültü Sesleri Nelerdir?
Beyaz gürültü sesleri, sabit frekansta devam eden ve anne karnındaki seslere benzeyen seslerdir. Bu sesler doğal ortamda bulunabilir veya yapay olarak oluşturulabilir.
Günümüzde uyku çalışmalarında ve bebek uyku düzeninin sağlanmasında kullanılan beyaz gürültü seslerinden bazıları şunlardır:
- Vantilatör sesi
- Elektrik süpürgesi sesi
- Klima sesi
- Deniz dalga sesi
- Karın sesi
- Kalp atış sesi
- Saç kurutma makinesi sesi
- Yağmur ve rüzgar sesi
Bu tür sesler doğrudan veya bir uygulama, uyku cihazı, müzik aleti yardımıyla ortama yayılarak kullanılabilir.
Beyaz Gürültü Ne İçin Kullanılır?
Beyaz gürültünün bebekler üzerindeki bu kadar etkili olmasının en temel nedeni, bu seslerin bebeğin anne karnında duyduğu seslere benziyor olmasıdır. Dolayısıyla bebekler kendilerini anne rahminde hisseder ve bu yüzden de uykuya dalmaları kolay olur. Beyaz gürültü yalnızca bebekleri uyutmak için değil, yetişkinlerin kendilerini sakinleştirmeleri amacıyla da kullanılabilir. Nitekim beyaz gürültü yetişkinler arasında odaklanmak ya da zihni boşaltmak amacıyla ve meditasyon aktivitelerinde de kullanılır.
Genel olarak bebekteki uyku sorunlarını ortadan kaldırmak ve bebeğe sağlıklı bir büyüme ortamı kazandırmak amacıyla kullanılan beyaz gürültünün, ek olarak farklı faydaları da bulunur. Örneğin; temel olarak bebeği sakinleştirerek uykuya dalmasını ve kesintisiz uyumasını sağladığından hiperaktivite sorunlarını çözmede etkilidir. Düzenli ve doğru kullanımla birlikte sağlıklı bir uyku motifinin oluşturulmasına yardımcı olur. Vücut ve beyin üzerindeki diğer etkileri ise şu şekildedir:
- Beyaz gürültü, anne karnına yakın sesler oluşturduğundan özellikle bebeklerin anne karnındaki gibi huzurlu ve güvende hissetmesine yardımcı olur.
- Sakinleştirici etkisi sonucu, uzun süreli ağlama ve huzursuzluk nedeniyle ortaya çıkan kolik durumların giderilmesini sağlar. Ayrıca bu sayede bebeklerdeki gaz kaynaklı problemlerin oluşumunu da önler.
- Beyaz gürültü, özellik bakımından maskeleyici bir sestir ve uyku esnasında rahatsızlık veren, uykudan uyandırma özelliğine sahip olan diğer dış seslerin duyulmasını önler. Düşme, kırılma, çarpma gibi ani gelişen ve rahatsız eden pek çok dış ses, beyaz gürültü sayesinde engellenmiş olur. Böylece bebek, dış seslerden etkilenmeden kesintisiz bir uyku uyur.
- Beyaz gürültünün sağladığı kesintisiz rahatlık ortamı, uykudan maksimum verim alınmasını sağlar. Bu sese maruz kalarak uyuyan bebekler hem kendilerini tanıdık bir ortamda hisseder hem de daha sağlıklı derin bir uyku evresi geçirir.
- Oldukça kısa sürede ve rahat şekilde uykuya dalmaya yardımcıdır.
Yeni doğan bebeklerin, dış dünyaya daha kolay adapte olmasını sağlayan beyaz gürültü, ebeveyn hayatını kolaylaştırıcı etkileriyle de bilinir. Bebeğin daha çabuk uyumasına ve daha uzun süre uykuda kalmasına yardımcı olduğundan, ebeveynlerin yeterli seviyede dinlenmesine olanak tanır. Dolayısıyla hem bebeğin gelişimsel sağlığı hem de anne babanın genel ruh hali ile yorgunluk durumu, düzenli beyaz gürültü uygulamalarıyla kontrol altına alınabilir.
Beyaz Gürültü Nasıl Kullanılmalı?
Bebeklerinize beyaz gürültü dinletirken desibel ayarını ve cihazın bebeğe olan mesafesini önemsemek gerekiyor. Aksi halde iyi bir şey yaptığınızı zannederken aslında bebeğinize zarar verebilirsiniz. Beyaz gürültüyü i̇nternet üzerinden ya da herhangi bir oynatıcıdan açabileceğiniz gibi, beyaz gürültü sesleri içeren oyuncaklar kullanmayı da tercih edebilirsiniz. Söz konusu oyuncakların bebeklerin dikkatini dağıtacak türden olması, beyaz gürültünün etkilerini azaltarak uyumayı zorlaştırabilir.
Bebekler Beyaz Gürültü İle Uyutulurken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bebekler her uyarıcıya aynı tepkiyi vermez. Ayrıca belirli uyarıcılara karşı her bebek farklı tepkiler verebilir. Yani bazı bebekler beyaz gürültü ile uykuya dalabilirken, bazı durumlarda ise huzursuzluk ya da ağlama gibi tepkiler görülebilir. Bebeklerinizi beyaz gürültü ile uyuturken dikkat etmeniz gereken önemli noktaları sizler için aşağıdaki şekilde listeledik:
- Beyaz gürültü, bebekleri dış seslere karşı duyarsızlaştırır. Dolayısıyla bebeğin uykuya geçmeden önce beyaz gürültü dinlemesi bir alışkanlık haline gelmemelidir. Bu durum hem çocukluk hem de yetişkinlik döneminde problemlere neden olabilir.
- Ses 50 desibelden yüksek olmamalı ve sesin dinletildiği cihaz bebeğe en az 2 metre uzaklıkta olmalıdır.
- Ses frekansında değişimler olmamalı, frekans aralığı sabit kalmalıdır.
Eğer tüm bu noktaları göz önünde bulundurursanız, çocuğunuzun beyaz gürültü ile sağlıklı bir şekilde uykuya dalmasını sağlayabilirsiniz.
Bebekler İçin Beyaz Gürültü Zararlı Mıdır?
Bebekler şiddetli her türlü uyarıcıya karşı aşırı hassastır. Bu yüzden beyaz gürültü seslerinin de uygun bir ses seviyesinde, çok yüksek olmayacak şekilde dinletilmesi gerekir. Bebekler için uygun olan desibel seviyesi 50 olarak nitelenir. Bu ses seviyesinde dinletildiği sürece beyaz gürültünün herhangi bir zararından söz etmek mümkün değildir. Fakat bebeklerin hassas olan kulakları için aşırı yüksek bir ses seviyesinde beyaz gürültü dinletmek, kalıcı olabilecek işitme bozukluklarına neden olabilir. Bu gibi sorunlar yaşamamak için yukarıdaki noktalara dikkat etmek ve uzman görüşlerine kulak vermek son derece önemlidir.
Beyaz Gürültü Ne Zaman Bırakılmalıdır?
Beyaz gürültünün bırakılması için kesin bir süre belirlemek doğru değil. Bebeklerin dış dünyadaki seslere ve anne sesine alışmaya başlaması ile beyaz gürültüyü azaltabilir ve zaman içinde tamamen bırakabilirsiniz. Bu süre yaklaşık olarak 6 aydır. Sonrasında bebekler uyku düzenine alışır ve uyumak için beyaz gürültüye ihtiyaç duymaz. Fakat beyaz gürültünün tamamen bırakılması gibi bir gereklilik söz konusu değil. Yani dilediğiniz zaman bebeğinize beyaz gürültü dinletmeye devam edebilirsiniz. Üstelik bu şekilde uyku devamlılığını da sağlamış olursunuz. Fakat unutmamak gerek ki, bebeğinize her uyku döneminde beyaz gürültü dinletmek, bağımlılık gelişmesine neden olur. Bu yüzden zaman zaman dinletmek daha faydalı olabilir.
Kaynakça:
- https://www.webmd.com/sleep-disorders/pink-noise-sleep
‘’İçerik bilgilendirme amaçlıdır, tedavi ya da tedaviye yönelik sağlık hizmeti bilgileri içermemektedir. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.’’
