Büyüme Atağı Nedir?
Sağlıklı bir büyüme gelişmesi olduğundan ve herhangi bir hastalık bulgusu olmadığından emin olduğumuz her bebekte belirli periyotlar halinde olabilen olağan ve rutin dışı tepkiler olarak adlandırılabilir. 2 yaşına kadar ortalama 10 kez tekrarlayabilir.
Özet:
Büyüme atağı, bebeklerde belirli periyotlarla, genellikle 2 yaşına kadar ortalama 10 kez tekrar eden, olağandışı tepkiler şeklinde gözlenen bir süreçtir. Bu dönemlerde bebeklerde uyumama, beslenmeyi reddetme, aşırı ağlama, memeyi reddetme veya aşırı bağlılık, huzursuzluk gibi belirtiler ortaya çıkar. Ebeveynler, bu sürecin geçici olduğunu ve genellikle 5-7 gün sürdüğünü bilmelidir. Bebeğin bu tepkileri, dış dünyaya alışma ve değişikliklere ayak uydurma reaksiyonları olarak değerlendirilmelidir.
Büyüme atağının ayırt edilmesi için bebekte herhangi bir bedensel hastalık olmadığından emin olunmalıdır. Besin alerjisi, atopik dermatit gibi sağlık sorunları bu dönemde huzursuzluk yaratabilir. Bebeklerde büyüme atakları 5. haftadan başlayarak belirli haftalarda, özellikle 5., 8., 12., 19., 26., 37., 46., 55., 64. ve 75. haftalarda gözlenir. Her büyüme atağında bebeklerde farklı fiziksel ve zihinsel gelişimler ve değişimler gözlenir.
Ebeveynlerin, bebeklerinin bu dönemlerde ekstra ilgiye ve şefkate ihtiyaç duyduğunu anlamaları gerekir. Ayrıca, bu dönemlerin geçici olduğunu ve ebeveynler için de yorucu olabileceğini bilerek, sabırla ve şefkatle yaklaşmaları önemlidir. Bebeklerin rahatlaması için ılık banyo, masaj, tene temas gibi yöntemlerden yararlanılabilir. Özellikle bu dönemlerde bebeklerin sağlık kontrollerini ihmal etmemek, doktora danışmak ve onların ihtiyaçlarına özen göstermek esastır.
Büyüme Atağı Bulguları Nelerdir?
Ebeveynler bu durumu huy değişimi olarak adlandırdı da bulguları her bebekte farklılık göstermekle beraber bebeğin o aya kadar rutin olarak normal dışındaki tepkileri şöyle sıralanabilir ;
- Uyumak istememesi
- Beslenmeyi reddetmesi
- Sürekli ağlaması uykudan ağlayarak uyanması
- Memeyi reddetmesi veya memeye düşkünlüğünün normalden fazla olması
- Normalden daha huzursuz olması
- Ağlama krizleri
- Komut ve kuralları reddetme kısıtlamalara karşı çıkma
- Kendi kendine giyinmeyi yemeyi ve ihtiyaçlarını karşılamayı isteme
- Çevreyi yabancılama ,ayrılma korkusu
- Sürekli kucakta kalma isteği anne babaya aşırı düşkünlük
Bu süreç ebeveynlerde stres ve gerginliğe sebep olsa da geçici bir durumdur. 5-7 gün kadar sürebilir. Aslında bebeğinizin dış dünyaya alışması ve değişime ayak uydurma sırasındaki ani değişimleri dir. Bu olağan bir tepkidir. Bu süreçte bebeğiniz size yakın olmak isteyebilir.
Bebeğinizin zihinsel gelişimi algı ve yeteneklerinde dönemsel sıçramalar gerçekleşmektedir.
Gerçekten Bu Bir Büyüme Atağı mı? Nasıl Anlayabilirim?
Bir çocuğun büyüme atağında olduğunu söyleyebilmek için bebeğin sağlıklı geliştiğinden ve doğru şekilde iyi beslendiğinde, bedensel bir hastalığı olmadığından emin olmamız gerekir . Bu nedenle öncelikle bu süreçte çocuk hekiminizden yardım almalısınız. Örneğin huzursuz bir bebekte besin alerjisi olup olmadığını hekiminizle görüşerek anlayabilirsiniz. Ek besine geçiş dönemlerinde de kusma dışkılama alışkanlıklarındaki değişimlere bağlı olarak huzursuzluk olabilir.
Aynı zamanda alerjik atopik dermatiti olan bir bebekte kaşıntıya ait huzursuzluk ve ağlama krizleri görülebilir.
Büyüme Atakları Hangi Aylarda Gözlenir?
Bebekler bilimsel olarak ispatlanmamış olsa da aydan aya farklılık gösterir. Bebeklerde büyüme atakları yaklaşık 5 haftalıkken başlayabilir. Bebeklerin yaşadığı haftalar şunlardır:
- 5. Hafta: Değişen Duyular Dünyası
- 8. Hafta: Oluşumlar Dünyası
- 12. Hafta: Yumuşak Geçişler Dünyası
- 19. Hafta: Olaylar Dünyası
- 26. Hafta: İlişkiler Dünyası
- 37. Hafta: Kategoriler Dünyası
- 46. Hafta: Zincirleme Olaylar Dünyası
- 55. Hafta: Programlar Dünyası
- 64. Hafta: İlkeler Dünyası
- 75. Hafta: Sistemler Dünyası
Bu Haftalarda Bebeklerde Ne Tür Değişimler Görülebilir?
Birinci büyüme atağı
4-5. haftalarda bebeğiniz göz teması baş kontrolü ardından gülümsemenin başlaması ile beraber kolik gaz sancılarının eklenmesi sürecinde en sık ağlama krizleri şeklinde bulgular gösterir.
İkinci büyüme atağı
7-9. haftalarda bebeğin uykudan sık uyanması hareket özgürlüğünün artması vücudunu keşfetmesi kontrol etmesi ile süreç devam eder.
El ve motor becerileri gelişen bebek oturma emekleme yürüme ile devam eden süreçte kendi sesini dinlemeye başlar, el ve ayaklarını keşfeder. Hızlı hareketleri takip edebilir. Farklı renk ve şekilleri ayırt edebilir. Yine bu süreçte yoğun ağlama, uykuda bozulma, rutin değişimi olur. Bu dönemde bebekle tensel temas kurmak, onunla sakin ve yumuşak bir iletişim kurmak önemlidir.
Üçüncü büyüme atağı
10-12. haftalarda dış dünyayı keşfetme anlama rutin uyku düzeninde bozulma olarak karşımıza çıkabilir.Bebek herşeyi tanımak için ağzını dilini kullanır keşfeder. Bu dönem diş çıkartma dönemine denk gelebilir. Koku ve tad alma duyusu ek besinlere geçiş dönemi ile beraber çevresel uyaranlar beslenmede dikkat dağınıklığına ve beslenme güçlüğüne dönüşebilecektir.
Dördüncü büyüme atağı
20-25. Haftalar Bu dönem bebeğin serbest hareket etmesi yere bırakılması dönme oturma sürünme hatta emeklemek isteme dönemine denk gelir Bebeğin uyku rutininin oluşturulması çeşitli oyun aktivitelerinin ve oyuncakların görsel işitsel olarak bebeğin gelişiminin en aktif olduğu dönemdir. Bu dönemde bebek yabancılardan ürkebilir. Anne kucağında kalmak isteyebilir.
Altıncı büyüme atağı
37-38. hafta bebeğin artık aile sofrasında oturduğu sosyal ilişkilerin keşfetmenin ince motor becerilerin gelişiminin başladığı bir dönemdir. Meme reddi veya memeye düşkünlükte artış en sık bu dönemde görülür. Annelerde bebeğime sütüm yetmiyor endişesi başlayabilir. Çocuk hekimi ile mutlaka görüşülmelidir.
Yedinci büyüme atağı
Bebeğin 40-haftasındaki Zincirleme Olaylar dönemidir. Bebek amaca ulaşmak için daha ayrıntılı düşünmeye ve belirli sıralı davranışlar sergilemeye başlar. Muhakeme ve eylem becerileri artar. Taklit ustası olur. Tekrar deneme ve başarma hissini bu aylarda öğrenebilir. 1 yaş sonrası becerileri fark edilir olur ve mizacı ortaya çıkar. Neyi sevip sevmediği artık tahmin edilir hale gelir. Etrafı dağıtmaya devam eder. Bir şeyleri bir araya getirme, birbirine geçirme takma çabası gösterir. Dil gelişimini artırmak için gündelik işler yaparken bebekle bol bol konuşmak ve iletişim kurmak etkili olur.
Sekizinci büyüme atağı
1 yaş sonrasında bebekte ayakta durma keşfetme neden sonuç ilişkisi kurma kelime ses heceleme dönemi başlar. Bebek kısıtlanmak istemez öfke nöbetlerine girebilir. Kurallara ve sizin koyduğunuz düzene karşı koymak ister.
Dokuzuncu büyüme atağı
2 yaşa doğru bebekte ben sen aile kavramı taklit davranış kalıpları benimseme aidiyet kavramı seçimler ve özgüven gelişir. Potansiyel beceriler kazanır. Öğretmeye başlamanın tam sırasıdır. Devamında doğru yanlış tehlike kavramları tuvalet eğitimi temizlik ve bedensel ihtiyaçları için öğrenimlerin en çok olduğu dönemdir. İhtiyaçlarını acemice karşılamak ister ve bu süreçte kurallara karşı çıkma herşeyi kendi yapma , müdahale edildiğinde öfke nöbetleri gelişebilir.
Bebeğinizin Büyüme Atak Haftalarını Daha Rahat Geçirebilmesi İçin Ne Yapmalısınız?
Huzursuz uykuya geçmekte zorlanan bebeğinizle sık temas etmeli anne sütü ihtiyacını mutlaka karşılamalısınız. Bu süreçte uyuduğu odayı yatağı değiştirmek veya tuvalet eğitimine başlamak gibi ani değişimlerden kaçınmalısınız.
- Uyumak istemeyen bebeğinize ılık banyo işe yarayabilir.
- Herhangi bir sağlık sorunu olmadığından emin olmalısınız . Hekiminize mutlaka danışın.
- Uyuduğu ortamın ısı ve neminin uygun olduğundan cildinin kuru veya alerjik bir cilt sorunu olmadığından emin olun.
- 0-6. aylar arası ataklarda masaj işe yarayabilir.
- Gaz kolik sancısı için hekiminizle görüşerek gerekli önlemleri almalı.
- Özellikle hekiminizin kontrolünde herhangi bir besin alerjisi olma ihtimalini gözden kaçırmamalısınız.
- Dışkılama alışkanlıkları bu süreçte bozulabilir dengeli beslenmesine dikkat etmelisiniz.
- Büyüme atağı sırasında bebeğin her zamankinden fazla ebeveyn şefkatine ve ilgisine ihtiyacı olabilir. Sabırlı ve şefkatli olmalısınız.Tene temas, keyifli ve sakin bir banyo seansı, şarkı söylemek, kucakta sallamak, açık havada yürüyüş ya da bebeğinize her ne iyi geliyorsa onları yapmaya zaman ayırın.
- Bebeğin ihtiyaçlarını kontrol ederek onunla konuşarak kucağa alıp sarılarak onunla oynayarak pozisyonunu değiştirerek ona güven vermelisiniz.
- Kendinize iyi bakın. Harika haftalar ebeveynler için çok yorucu olabilir. Kendinizi ihmal etmemeniz çok önemli.
- Bebeğin bu haftalarda yaşadığı huzursuzluğun geçici olduğuna emin olun. Size yapışması güven ihtiyacından.
Unutmayın bu geçici bir süreçtir; büyümek kolay değil …
Yazar Bilgisi: Bu içerik Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi
Çocuk Sağlığı Hastalıkları Uzmanı Dr. Pınar Atılkan tarafından yazılmıştır.
