Hamilelikte Kaşıntı Neden Olur, Nasıl Geçer?

Hamilelik,kadınlar için yaşamın en heyecan verici dönemlerinden biri olmasının yanı sıra, birçok fiziksel ve duygusal değişikliği de beraberinde getirir. Bu süreçte vücutta yaşanan değişiklikler, çeşitli rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olabilir. Kaşıntı, hamilelikte sıkça karşılaşılan bir sorun olup, genellikle ikinci ve üçüncü trimesterlerde daha belirgin hale gelir. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Aykut Coşkun, hamilelikte kaşıntının nedenleri ve çözüm önerileri hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

Hamilelikte Kaşıntı Nedenleri Nelerdir?

Hamilelik, vücudun pek çok açıdan değişime uğradığı bir süreçtir. Kilo artışı, büyüyen karın, yorgunluk, huysuzluk ve mide bulantısı gibi pek çok fiziksel ve duygusal değişiklik yaşanır. Bu süreçte, özellikle hamileliğin ilk aylarından itibaren ciltte kuruluk ve pullanma gibi problemler yaygın olarak ortaya çıkar. Ciltteki bu değişimler, hem anne adayının yaşam kalitesini etkileyebilir hem de hamilelik sürecine özgü rahatsızlıkların bir parçası olarak kabul edilir.

Hamilelikte hafif kaşıntı genellikle normaldir ve oldukça yaygındır. Kadınların %20’sinde hamilelik sırasında kaşıntılı cilt şikayetleri görülür. Cildiniz, büyüyen karın ve göğüsler gibi vücut bölgelerine uyum sağlamak için gerildiğinde, bu bölgelerde özellikle kaşıntı hissedebilirsiniz. Ayrıca, kaşıntılı meme uçları da bu duruma dahil olabilir. Kuru cilt ve hormonal değişiklikler ise kaşıntının artmasına yol açabilir. Özellikle kış aylarında, iç mekan ısıtması cildin kurumasına ve kaşıntının şiddetlenmesine neden olabilir. 

Hamilelikte kaşıntı nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Progesteron ve östrojen hormonlarının artışı
• Hormonal değişiklikler
• Hamilelikte ortaya çıkan cilt hastalıkları
• Gebeliğe bağlı deri çatlakları (strialar)
• Tiroid ve böbrek rahatsızlıkları (örneğin sedef ve egzama)
• İlaç kullanımı
• Besin alerjisi
• Viral hepatitler
• Gebelik kolestazı
• Gebelik ürtikeri (PUPP)
• Gebelik prurigosu (otoimmün rahatsızlık)

Hamilelikte kaşıntı genellikle hormonal değişiklikler ve ciltteki gerilmeden kaynaklanır, ancak bazı durumlarda altta yatan ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir. Bu nedenle, uzun süreli veya şiddetli kaşıntı durumlarında bir uzmana başvurmak önemlidir.

Hamilelikte Kaşıntı Ne Zaman Başlar?

Gebelikte kaşıntı, genellikle ikinci ve üçüncü trimesterlerde daha sık görülür. Bu dönemlerde görülen hormonal değişimler, cildin doğal yapısını etkileyebilir ve kaşıntıya neden olabilir. Ayrıca, vücutta artan kan akışı ve cildin gerilmesi de kaşıntıyı artırabilir. 

Hamilelikte Kaşıntıya Ne İyi Gelir?

Hamilelikte kaşıntı, sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Kaşıntıyı hafifletmek ve rahatlama sağlamak için aşağıdaki basit ama etkili yöntemleri uygulayabilirsiniz:

• Kaşımaktan kaçının: Kaşımak, cildin daha fazla tahriş olmasına ve enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir. Kaşıntıyı kontrol altına almak için, kaşımaktan mümkün olduğunca kaçının.
• Soğuk kompres uygulayın: Kaşıntılı bölgelere beş ila on dakika boyunca buz torbası veya soğuk, ıslak bir bez koymak, geçici bir rahatlama sağlayabilir. Soğuk uygulama, kaşıntıyı hafifletir ve cildin tahrişini azaltır.
• Cildinizi nemlendirin: Kokusuz, çok amaçlı temel bakım losyonu ve kremler kullanmak, cildin nem dengesini korur ve kaşıntıyı azaltır. Saf aloe vera jeli de kaşıntılı bölgelere uygulandığında rahatlama sağlayabilir. 

Yukarıda saydığımız bu yöntemler, hamilelik sırasında yaşadığınız kaşıntıyı hafifletebilir ve cildinizin daha rahat bir şekilde iyileşmesini sağlayabilirsiniz. Herhangi bir endişeniz olduğunda veya kaşıntı şiddetlenirse, doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin. 

Hamilelikte Kaşıntı Ne Zaman Tehlikeli Olabilir?

Gebelikte kaşıntı, çoğu zaman anne ve bebek açısından ciddi bir risk teşkil etmese de, doktorunuz tarafından takip edilmesi gerekir. Bu durumların başında, hamilelikle ilişkili en yaygın karaciğer hastalığı olan gebelik kolestazı gelir.

Gebelik kolestazında, kaşıntı en belirgin belirtidir ve genellikle avuç içleri ile ayak tabanlarında başlar. Bu kaşıntı, çoğunlukla gebeliğin üçüncü trimesterinde ortaya çıkar ve bazen kaşıntıya bağlı kabuklanmalar da görülebilir. Gebelik kolestazı, 1.000 gebelikten 1 ila 2'sinde ortaya çıkar ve özellikle Latin kökenli kadınlarda daha yaygındır. Neyse ki, bu durum genellikle doğumdan kısa bir süre sonra kendiliğinden geçer.

Gebelik kolestazı anne için ciddi bir risk oluşturmasa da, bebek açısından bazı tehlikeler barındırır. Erken doğum, fetal distres (bebekte sıkıntı hali) ve hatta anne karnında ani bebek ölümü gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, şiddetli kaşıntı yaşayan anne adaylarının bu durumu mutlaka doktorlarına bildirmeleri ve gerekli tetkiklerin yapılmasını sağlamaları önemlidir.

Hamilelikte kaşıntıya neden olan durumlar arasında en yaygın olanları, gebelik prurigosu ve PUPPP (Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregnancy) olarak bilinen döküntülü cilt reaksiyonlarıdır. Bu rahatsızlıklar genellikle gebeliğin 35. haftası civarında ortaya çıkmaya başlar. Prurigo, gebelik sırasında gelişen ve 'gebeliğin atopik döküntüsü' olarak bilinen bir grup kaşıntılı cilt rahatsızlığının bir parçasıdır. Bu durum, gebeliğin herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir ve bazı kadınlarda doğumdan sonra bile devam edebilir. Prurigo, ciltte böcek ısırıkları ile karıştırılabilecek küçük, kaşıntılı kabarcıklarla kendini gösterir ve hamilelikte bağışıklık sistemindeki değişikliklerin buna neden olduğu düşünülmektedir. Neyse ki, prurigo bebek için herhangi bir risk oluşturmaz.

Eğer karnınızın etrafında sivilceye benzeyen küçük, kaşıntılı kabarcıklar geliştirirseniz, bu durum PUPPP döküntüsü olabilir. PUPPP, ciddi komplikasyonlara yol açmayan ancak şiddetli kaşıntıya neden olabilen nadir bir gebelik cilt rahatsızlığıdır.

Bunların yanı sıra, sedef hastalığı, egzama, uyuz, viral hepatit veya alerjiye bağlı olarak da gebelik kaşıntıları ortaya çıkabilir. Bu tür kaşıntılar, hamileliğin herhangi bir döneminde görülebilir. Gebelik kaşıntılarının ortak bir özelliği, kaşıntının akşam saatlerinde ve gece geç saatlerde artma eğiliminde olmasıdır.

Hamilelikte Kaşıntıyı Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler

Hamilelikte kaşıntı, cildin gerilmesi, hormon değişiklikleri ve diğer faktörlerden kaynaklanabilir. Bu durumu hafifletmek ve kaşıntıyı önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

1. Bol giysiler giyin: Pamuklu, bol giysiler tercih edin ve sentetik veya yünlü kumaşlardan kaçının. Bu, cildinizin nefes almasını sağlar ve tahrişi azaltır.
2. Serin veya ılık banyo yapın: Sıcak su cildinizi kurutabilir ve kaşıntıyı artırabilir. Bunun yerine, ılık suyla kısa süreli duşlar veya banyolar yapın. Banyo süresini 10 dakikadan kısa tutmaya çalışın.
3. Kokusuz sabun kullanın: Güçlü parfümlerden kaçının ve cildinizi tahriş etmeyen kokusuz sabunlar tercih edin. Cildinizi iyice duruladıktan sonra nazikçe havluyla kurulayın.
4. Nemlendirici kullanın: Duş veya banyodan sonra, parfümsüz bir nemlendirici sürün. Nemlendiricinizi buzdolabında saklayarak serinletici bir etki yaratabilirsiniz. Bu, cildinizin nemli kalmasına ve kaşıntının azalmasına yardımcı olur.
5. Kendinizi serin tutun: Özellikle sıcak günlerde uzun süre dışarıda kalmaktan kaçının. Aşırı ısınma kaşıntıyı daha da kötüleştirebilir.
6. Baharatlı yiyeceklerden ve kafeinden kaçının: Baharatlı yiyecekler, alkol ve kafein, cildinizdeki kan akışını etkileyerek kaşıntıyı artırabilir. Bu tür yiyeceklerden uzak durmak faydalı olabilir.
7. Stresinizi azaltın: Hamilelik sırasında stres ve kaygı kaşıntıyı tetikleyebilir. Rahatlatıcı aktivitelerle stresinizi azaltmak, kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
8. Su içmeyi ihmal etmeyin: Gün boyunca yeterli miktarda su içmek, cildinizin nemli kalmasını sağlar ve kaşıntıyı azaltabilir.
9. Odanızı nemlendirin: Odanızda bir nemlendirici kullanarak havayı nemli tutun. Bu, cildinizin kurumasını önler ve kaşıntıyı hafifletir.

Hamilelikte kaşıntı tedavisi için cilt bakımına özen göstermek ve tetikleyici faktörlerden kaçınmak oldukça önemlidir. Bu önlemler, hem cildinizin nemli kalmasını sağlar hem de kaşıntının şiddetini azaltarak daha rahat bir hamilelik süreci geçirmenize yardımcı olur.

Hamilelikte Kaşıntı İçin Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?

Hamilelikte kaşıntı çoğu zaman zararsız olsa da, bazı durumlarda sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Kaşıntının bebeğinizin sağlığını etkileyebilecek bir sorunu işaret edebileceği için, doktorunuzun takibi oldukça önemlidir. Eğer kaşıntı şiddetli veya sürekli hale gelirse, doktorunuz fiziksel bir muayene yapabilir ve durumu netleştirmek için gerekli kan testlerini isteyebilir. Ayrıca, uygun tedavi seçeneklerini önerir ve gerekirse sizi bir dermatoloğa yönlendirebilir.

Aşağıdaki belirtiler doğrultusunda hamilelikte kaşıntı yaşayanlardansanız hemen doktorunuzu aramalısınız. İşte o nedenler:

• Avuç içlerinde veya ayak tabanlarında kaşıntı: Gebelikle ilgili bir komplikasyon olan kolestazın yaygın belirtilerinden biridir.
• Mide bulantısıyla birlikte kaşıntı: Kolestazın tipik semptomlarından biri olabilir.
• Sarılık: Cildinizde sarımsı bir renk değişikliği varsa, bu kolestazın bir işareti olabilir.
• Kızarıklık: Kızarıklık birçok sağlık sorununu gösterebilir. Ancak, özellikle karnınızda beliren kaşıntılı kızarıklık, pruritik ürtiker papülleri ve plakları olarak bilinen (PUPPP) bir durumu işaret edebilir. Bu genellikle ilk gebeliği yaşayanlarda ve çoğul gebeliklerde daha yaygın olarak görülmekte olup, genellikle zararsızdır. Yine de, herhangi bir kızarıklık gördüğünüzde doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin. 

Bu durumların dışında kaşıntı sadece vücudunuzun genelinde değil, belirli bölgelerde de ortaya çıkabilir. Örneğin: Vajinal bölgede kaşıntı hissediyorsanız, bu durum pamukçuk gibi bir enfeksiyonun belirtisi olabilir. Anüs bölgesinde kaşıntı varsa, bu hemoroidlerin (basur) belirtisi olabilir. Her iki durum da hamilelik sırasında sık görülen sorunlardır ve doğru tedavi ile rahatlatılabilir.