Çocuklarda baş ağrısı neden olur, nasıl geçer?

Çocuklarda baş ağrısı neden olur, nasıl geçer?

Çocuklarda baş ağrısı sıkça görülen bir sorundur ve bu baş ağrılarının nedenleri, tedavileri ve alınabilecek önlemler hakkında ebeveynlerin bilgi sahibi olması oldukça önemlidir. Baş ağrısını tetikleyen faktörleri anlamak ve çocukların sağlığını korumak için alınabilecek önlemler hakkında Ass. Dr. Mustafa Orhan Duyar’dan bilgi aldık. Çocuklarda baş ağrısı neden olur, nasıl geçer? Çocuklarınızın sağlığını korumak için neler yapmalısınız? İşte detaylar!...

Özet

Çocuklarda baş ağrısı oldukça yaygın bir sorundur ve ebeveynler için önemli bir konudur. Baş ağrısının nedenleri, tedavileri ve alınabilecek önlemler hakkında bilgi sahibi olmak, çocukların sağlığını korumak açısından kritiktir. Baş ağrısının sebebini anlamak ve çocukların sağlığını korumak için neler yapılması gerektiği, Ass. Dr. Mustafa Orhan Duyar'ın uzman görüşleriyle ele alınmıştır.

Baş ağrısı, çocuklarda iki yaş grubunda farklı nedenlerle görülebilir. Küçük yaş grubundaki çocukların baş ağrısı şikayetlerini ciddiye almak önemlidir, çünkü bu yaş grubundaki çocuklar taklit yapabilirler. Bu nedenle, ailede baş ağrısı olan kişilerin varlığı da göz önünde bulundurulmalıdır. Daha büyük yaş gruplarında ise baş ağrısı, hipertansiyon, migren, stres, sinüzit ve kafa içi basınç artışı gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle baş ağrısına eşlik eden semptomlar ve bulgular önem taşır.

Baş ağrısının süresi, sıklığı, etkilendiği faktörler ve diğer semptomlar dikkate alınmalıdır. Ayrıca çocuğun gelişim düzeyi ve nörolojik muayenesi yapılmalıdır.

Baş ağrısı sebebi belirlendikten sonra, uygun tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Ağrı kesiciler basit baş ağrılarını hafifletebilir, ancak ciddi sorunlar eşlik ediyorsa, doktorun önerdiği adımlar takip edilmelidir.

Genel olarak, çocukların sağlığı için uykusuz kalmamaları, fazla ekran kullanımını sınırlamaları, stresten kaçınmaları, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeleri önemlidir. Baş ağrısını tetikleyen faktörler arasında stres, yüksek tansiyon, ailesel migren, sinüzit ve enfeksiyonlar bulunur.

Çocuklarda baş ağrısı olduğunda, öncelikle bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurmak en doğrusudur. Hekim, gerekirse çocuk nöroloji, göz, beyin ve sinir cerrahi gibi uzmanlık alanlarına yönlendirebilir. Baş ağrısının nedenini belirlemek ve ciddi durumları ekarte etmek için bazı testler ve tetkikler gerekebilir, bu nedenle hekimin önerileri takip edilmelidir.

Baş ağrısını doğal yollarla hafifletmek için stresten kaçınmak, bitkisel çaylar, su içmek, sıcak veya soğuk kompres uygulamak, masaj yapmak ve gözleri dinlendirmek faydalı olabilir. Ayrıca uyku düzenine dikkat etmek, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve ekran süresini sınırlamak baş ağrısının azalmasına katkı sağlayabilir.

Baş ağrısı çocuğun hayatını olumsuz etkileyen bir sorun olabilir, bu nedenle baş ağrısının nedeni ve şiddeti üzerinde durulmalı ve gerekli tedbirler alınmalıdır. Çocuklarda baş ağrısı genellikle ciddi bir patolojinin belirtisi olmasa da, hekime başvurmak her zaman önemlidir.

Baş ağrısı neden olur?

Çocuklardaki baş ağrısını küçük yaş grubu ve adölesan yaş gurubu olarak kabaca ikiye ayırarak değerlendirmek faydalı olacaktır. Nitekim bir çocuk hekimi olarak küçük yaş grubundaki bir çocuğun başım ağrıyor demesini mutlaka dikkate almak gerektiğini düşünüyorum. Küçük bir çocuk başım ağrıyor diyor ve bu konuda ısrarcı oluyorsa ayrıntılı değerlendirme açısından bir adım daha eşik düşürmek gerekmektedir. Bazı küçük çocukların evdeki birisini taklit etmiş olabileceği de gözden kaçırılmamalıdır. Bu yüzden dolayı ‘’evde başı ağrıyan büyük abla-abi, baba-anne’’ vb. var mı sorusu bu açıdan yerinde olacaktır. Çünkü çocuklar taklit etmeyi çok severler. Büyük yaş grubunda ise baş ağrısının sebebi, hipertansiyon, migren, stres kaynaklı baş ağrısı, sinüzit, kafa içi basınçta izlenen artış vb. sebeplerle olabileceği gibi daha akut ve acil durumlara sekonder gelişmiş de olabilir. Bu yüzden baş ağrısına eşlik eden semptom ve bulgular bizler için hayati öneme sahiptir.

Baş ağrısının süresi, kaç günde bir tekrarladığı ya da sürekliliği, ışıktan, sesten, uykusuzluktan etkilenip etkilenmediği, tek taraflı mı çift taraflı mı olduğu, zonklayıcı vasfı, gözlerde ağrının eşlik edip etmediği, bulantı-kusma varlığı, ateş varlığı, bayılma veya ciddi halsizlik durumu, düzenli kullanılan ilaç ve bilinen hastalık varlığı, ailede nörolojik hastalık sorgulaması yapılmalıdır. Çocuğun gelişiminin yaşı ile uyumu gözlenmeli, nörolojik muayene ayrıntılı olarak yapılmalıdır.

Baş ağrısı nasıl geçer?

Baş ağrısı sebebi ortaya konduktan sonra, sebebe yönelik tedavi verilmesi doğru olacaktır. Ağrı kesiciler ile geçirilebilecek basit bir baş ağrısı olabileceği gibi, ciddi komplikasyonların eşlik edebileceği hayati öneme sahip bir baş ağrısı ile de karşı karşıya kalmış olabiliriz. Bu durumda hekimimizin gerekli gördüğü adımları bir bir takip etmek en doğru seçenek olacaktır.

Genel olarak çocuğumuzun uykusuz kalmamasına dikkat etmek, fazla telefon-tablet maruziyetini önlemek, stresli bir hayattan psikolojik olarak çocuğumuzu soyutlandırmak ve ona gerek okulda gerek gündelik hayatında destek olmak, fazla gürültülü ortamlardan kaçınmasını, nargile veya sigara gibi duman oluşturan ortamlardan uzaklaşmasını öğütlemek baş ağrısının azalması ve geçmesine katkı sağlayacaktır.

Hangi doktora başvurmalıyız?

Çocuklarda baş ağrısı olduğu vakit, ilk olarak bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurmamız en doğru yöntem olacaktır. Hekimimiz gerek gördüğü hallerde çocuğumuzu çocuk nöroloji, çocuk nefroloji, göz, beyin ve sinir cerrahi gibi bölümlerle konsulte edecektir.

Hangi testler uygulanabilir?

Baş ağrısında sebebini ortaya koymak hem tedavi açısından hem de riskli durumları ekarte edebilmek açısından çok önemlidir. Bu yüzden dolayı çocuklarda gereklilik halinde bazı testler ve tetkikler istemek gerekebilir. Vitamin düşüklüğü, kan değerlerinde düşüklük, elektrolit bozuklukları ya da enfeksiyon varlığı kan tetkiki ile tanı alır. Yapılacak ayrıntılı fizik muayene nasıl bir yol izleyeceğimiz konusunda bize yardımcı olacaktır. Hipertansiyon varlığı için tansiyon takibi ve tedavi başarısı izlenmelidir. Göz bozuklukları tek başına baş ağrısına sebep olabilirken yine baş ağrısı yapan sebeplerden olan kafa içi basınç artışının (KİBAS) da tanısı göz hekimleri ile ortak çalışma sonucu konulur. 

Çocuk nöroloji uzmanı tarafından yapılacak muayene sonrası, tanıya yönelik gerekirse beyin tomografisi, EEG ve beyin MR’ı da istenebilecek seçenekler arasındadır. KİBAS düşünüldüğünde hem tanı aşamasında hem de tedavi aşamasında, basınç ölçme ve belli bir seviyeye kadar basıncı düşürme amaçlı lomber ponksiyon (LP) planlanabilir.

Baş ağrısı doğal yolla geçer mi?

Baş ağrısının sebebi stres vb faktörler ise, stresten uzak kalmak ve rahatlatıcı bitkisel çaylar baş ağrısının gerilemesinde faydalı olabilir. Yine çocuğumuza sağlayacağımız psikiyatri desteği de bu konuda oldukça yararlı olacaktır. Bol bol su içmek, sıcak veya soğuk kompress uygulamak semptomların hafifletilmesinde oldukça faydalıdır. Yine lavanta yağı, zencefil çayı, kimyon çayı, rezene çayı, buhar banyosu ve nane yağı da uygun yaş grubunda çocuklarımız için baş ağrısı durumunda denenebilir.

Alın bölgesine masaj yapmak, rahatlatıcı bir müzik eşliğinde gözleri dinlendirmek de baş ağrısı ile mücadele eden gençlerin yardımcısı olacaktır. Çocuklarımızın uyku problemlerini azaltmaları ve kendileri için düzenli bir uyku rutini oluşturmaları baş ağrısına çözüm olabilir. 

Çocuğumuzun kapalı bir odada uzun süre çalıştığında hissettiği baş ağrısının çözümü ise, pencereyi açarak temiz havayı birkaç dakika teneffüs etmesi olacaktır. Üniversite hazırlık döneminde stresli bir anında, baş ağrısının olduğu fark eden çocuğunuza, limonata hazırlamak iyi gelebilir. Aydınlık bir çalışma ortamında uzun süre lamba altında bunalan bir çocuk için, loş bir ışık altında kahve içmek baş ağrısını geçirecektir. Daha küçük çocuklar için onları hava almaya çıkarmanız, onlarla açık alanda oyun oynamanız, keyiflendirecek aktiviteler yapmanız baş ağrısına çözüm olabilecektir. Fazla ekran maruziyetine son vermek her yaş grubu çocuğumuz için kaçınılmaz bir gereklilik olmalıdır.

Tetikleyen durumlar nelerdir?

Baş ağrısını tetikleyen birçok sebep olabilir. Başlıcaları stres, sınav kaygısı, tansiyon yüksekliği, ailesel migren hastalığı, sinüzit vb. enfeksiyonlardır. Uykusuz kalmak, uzun süre ışık altında çalışmak, gürültülü bir ortamda uzun süre vakit geçirmek, aşırı yorgunluk, sigara ve nargile gibi kötü alışkanlıkların olduğu ortamlarda yaşanan duman maruziyeti, burun tıkanıklığına bağlı yeterince oksijen solumamak, üst solunum yolu hastalıkları, gripler, nezleler baş ağrısını artırabilir. Fazla ekran maruziyeti de günümüzde baş ağrısının en yaygın sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. O konuyu ayrıca özetlemek isterim.

Ekran maruziyeti

Baş ağrısının günümüz çocukları için en yaygın sebeplerinden birisi de fazla ekran maruziyetidir. Ne yazık ki günümüz teknolojisinin hızla gelişmesi, telefon, tablet gibi araçların hayatımızın içinde değil, adeta merkezinde var olması çocuklarımızı bu maruziyetten korumayı git gide güçleştirmektedir. Ancak fazla ekran maruziyeti ciddi baş ağrısı yaptığı gibi, konuşmada gecikme, algıda azalma, iletişim becerisinde körelme, otizm ve benzeri bozukluklara, göz mercek kusurlarına sebep olmaktadır. Özellikle başka bir semptomun eşlik etmediği, uzun süreli ve gün içerisinde yorgunluk dönemleri ortaya çıkan sık baş ağrısında, ailelerin bu konuyu gözden kaçırmamaları çok önemlidir.

Baş ağrısı ve ateş

Baş ağrısı ve ateşin beraber olması, basit bir üst solunum yolu enfeksiyonundan ciddi bir beyin zarı iltihabına kadar değişen bir tablo ile karşımıza çıkar. Burada önemli olan eşlik eden semptomlar ve belirtilerin vasfıdır.

Küçük çocuklar nezle, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiklerinde sık sık baş ağrısından da yakınırlar. Aynı durum daha az sıklıkla büyük çocuklar için de geçerlidir. Bu durumda hastalığa yönelik tedaviler ve ara ara ağrı kesiciler kullanmak yeterli olabilecektir.

Baş ağrısına eşlik eden ateş ile birlikte, fışkırır tarzda kusma, görmede bulanıklık, ciddi halsizlik, bayılma ya da bayılayazma, bilinçte bozulma, mekân ve zaman oryantasyonunda silinme izlenirse acil olarak en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmek şarttır.

Baş ağrısı ve kusma

Baş ağrısına eşlik eden ateş ve fışkırır tarzda kusmanın ciddi bir beyin zarı iltihabına ya da bir takım önemli nörolojik hadiselere eşlik edebileceğini belirtmiştim. Yine kusma enfeksiyon hallerinde sık bir semptom olarak karşımıza çıkar. Yine uzun süreli olan baş ağrısı ve kusma kafa içi basınç artışı sendromu (KİBAS) açısından göz hastalıkları uzmanı ile beraber değerlendirilmesi gereken bir tanı olarak aklımızda olmalıdır. Çocuklar ateşli üst solunum yolu enfeksiyonlarında baş ağrısı ile birlikte öksürük krizi sonrası da kusabilirler.

Baş ağrısı ve göz ağrısı

Özellikle kırma kusuru olan miyop, hipermetrop ile kornea veya göz merceğindeki kaviste bozulmaya sekonder izlenen astigmat gibi hastalıklar çocuklarda görme sorunu ile birlikte baş ağrısına sebep olabilir. Bu durumda gözlük kullanımı veya göz kusurunun düzeltilmesi baş ağrısına bir çözüm olabilecektir. Aşırı çalışmaya ve strese bağlı görülen baş ağrısının sık bir sebebi olan göz hastalıklarına bu açıdan da yaklaşmak faydalı olacaktır. Yine hatırlatmakta fayda olacağı üzere, özellikle adölesan yaş gurubu gençlerdeki uzun süredir var olan baş ağrısı, göz ağrısı, gözde bulanık görme, bulantı hissi veya kusma durumunda KİBAS açısından göz hekimi tarafından yapılacak göz dibi muayenesi ve papil ödem varlığı çok önemlidir.

Baş ağrısı ve karın ağrısı

Çocuklar hastalandıklarında sıklıkla karnım ağrıyor derler. Hafif bir grip, nezle durumundan, idrar yolu enfeksiyonu, bağırsak enfeksiyonu gibi hastalıklara, direk karın içi organları ilgilendiren hadiselere kadar her şey çocuklar için karın ağrısı sebebi olabilir. Daha küçük yaş grubu çocuklar da bulantı hissini karın ağrısı olarak tarifleyebilirler. İşte bu durumlarda, baş ağrısı, var olan enfeksiyona eşlik edecek şekilde çocukların şikayet noktalarından birisi olarak karşımıza çıkar.

Baş ağrısı ve burun kanaması

Baş ağrısı ve burun kanamasının sık sık tekrarlaması ve beraber görülmesi bizim açımızdan hipertansiyon uyarısı olarak algılanmaktadır. Çocukta tansiyon yüksekliği, güneş çarpması, aşırı yorgunluk, üzüntü ya da aşırı stres bu birlikteliğe sebep olabilir. Tansiyon takibinin bir sağlık kuruluşunda başlanması ve takibinin aileye öğretilmesi, bu takibe evde devam edilmesi, kanama parametreleri açısından hekime başvurulması gerekmektedir. Yine çocuk hekiminin aileye önerisi üzerine kulak, burun ve boğaz hastalıkları hekimi de burun kanaması açısından ileri inceleme yapabilir.

Uyku bozuklukları ve baş ağrısı

Uykusuz kalmak, verimsiz uyumak, tam dinlenemeden uyanmak, yorgunluk baş ağrısının başlıca sebepleri arasındadır. Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu, primer uyku bozukluğu hastalıkları, geniz etine bağlı ağız açık uyuma ve horlama gibi uyku kalitesini bozan her şey baş ağrısı yapabilir. Özellikle migren gibi bir patolojinin altta yattığı baş ağrısı için, uyku düzeni olmazsa olmak öneme sahiptir.

Baş ağrısı tehlikeli midir?

Baş ağrısı genel olarak basit sebeplerden çok ciddi patolojilere kadar birçok sebepten meydana gelmektedir. Grip, nezle, soğuk algınlığı, sinüzit, migren gibi sebeplerden, küme tipi baş ağrısı, KİBAS, beyin kanaması, menenjit, kafa içi yer kaplayıcı kitle varlığı gibi birçok sebebe bağlıdır. Bu açıdan dolayı baş ağrısı durumunda hekime başvurmak şarttır.

Baş ağrısı çocuğumuzun hayat kalitesini, okul başarısını, uzun süre masa başında kalma kabiliyetini, sınavlara efektif olarak odaklanma zamanını, iletişim becerisini, toplum içinde uzun süre aktif olarak yer alabilme süresini etkileyen ciddiye alınması gereken bir durumdur.

‘’İçerik bilgilendirme amaçlıdır, tedavi ya da tedaviye yönelik sağlık hizmeti bilgileri içermemektedir. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.’’